Τι είναι η διοικητική λογιστική
Οι διευθυντές στις επιχειρήσεις έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με προκλήσεις και προβλήματα στα οποία καλούνται να λάβουν αποφάσεις.
Αρωγό στην ορθολογική λήψη αποφάσεων αποτε λούν οι πληροφορίες που προέρχονται από τη διοικητική λογιστική. Τη λογιστική των διευθυντών. Οι διευθυντές είναι χρήστες των πληροφοριών της διοικητικής λογιστικής για τη λήψη από φάσεων που αφορούν την κοστολόγηση, την τιμολόγηση, τον προγραμματισμό, τον έλεγχο, την αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων, ακόμα και αν δεν είναι αυτοί οι ίδιοι που έχουν διαμορ φώσει τα σχετικά λογιστικά δεδομένα.
Είναι πολύ πιθανό άλλωστε οι λογιστικές τους γνώσεις να είναι περιορισμένες. Ακόμα και εάν πολλοί διευθυντές δεν είναι φίλοι της (χρηματοοικονομικής) λογιστικής αναγνωρίζουν ότι η διοικητική λογιστική αποτελεί για αυτούς μια πολύτιμη εργαλειοθήκη από την οποία μπορούν να επιλέγουν και να ανασύρουν το κατάλληλο κάθε φορά εργαλείο που ταιριάζει στην περίσταση.
Η βασική αποστολή της λογιστικής είναι η παροχή χρηματοοικονομικών πληροφοριών, χρήσιμων για τη λήψη αποφάσεων, σε σχέση με μια επιχείρηση. Η λογιστική σχετίζεται με τη συλλογή, καταχώριση, ομαδοποίηση και εξεργασία οικονομικών δεδομένων εντός του λογιστικού συστήματος της επιχείρησης και εν συνεχεία με την κατάλληλη κοινοποίησή τους σε ένα πλήθος χρηστών.
Οι λογιστικές πληροφορίες είναι απαραίτητες στη διοίκηση της επιχείρησης για τον προγραμματισμό και τον έλεγχο των δραστηριοτήτων της. Επίσης χρησιμοποιούνται από τρίτους οι οποίοι παρέχουν κεφάλαια στην επιχείρηση, όπως οι τράπεζες και οι μέτοχοι, καθώς και από όλους εκείνους που έχουν ποικίλα οικονομικά συμφέροντα και ενδιαφέρονται για τη δομή, τον τρό πο και το αποτέλεσμα δραστηριοποίησής της, όπως οι υποψήφιοι επενδυτές, οι πελάτες, οι προμηθευτές, οι φορολογικές υπηρεσίες, τα συνδικάτα των εργαζομένων, οι ρυθμιστικές αρχές, κτλ.
Η λογιστική χωρίζεται σε δύο βασικούς κλάδους, τη χρηματοοικονομική λογιστική και τη διοικητική λογιστική. Η χρηματοοικονομική λογιστική ασχολείται κυρίως με την πληροφόρηση όλων των ενδιαφερομένων που βρίσκονται εκτός της επιχείρησης (stakeholders), όπως είναι οι μέτοχοι, οι επενδυτές, οι διάφορες κρατικές υπηρεσίες, οι τράπεζες, οι πιστωτές, κτλ. Οι πληροφορίες της χρηματοοικονομικής λογιστικής συνήθως δημοσιοποιούνται με τη μορφή προδιαγεγραμμένων εκθέσεων – λογιστικών καταστάσεων όπως είναι ο Ισολογισμός, η Κατάσταση Αποτελεσμάτων, η Κατάσταση Ταμειακών Ροών κ.λπ., οι οποίες συντάσσονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Οι επιχειρήσεις υπολογίζουν και δημοσιεύουν τη χρηματοοικονομική τους κατάσταση (περιουσία και υποχρεώσεις), τη χρηματοοικονομική τους απόδοση (κέρδος ή ζημιά χρήσης) αλλά και άλλες πληροφορίες χρήσιμες στους ενδιαφερόμενους τρίτους, ακολουθώντας συγκεκριμένες λογιστικές αρχές και λογιστικά πρότυπα που είναι σύμφωνα με τις επιταγές της νομοθεσίας. Οι καταστάσεις της χρηματοοικονομικής λογιστικής παρουσιάζουν τη συνολική εικόνα της επιχείρησης και έχουν κυρίως απολογιστικό χαρακτήρα.
Οι επιχειρήσεις δεν δημοσιεύουν ποτέ ευαίσθητα για αυτούς δεδομένα όπως είναι το κόστος των προϊόντων τους, ο προϋπολογισμός τους, η κερδοφορία των επιμέρους καναλιών διανομής τους, κτλ. Από την άλλη πλευρά, η διοικητική λογιστική ασχολείται με την εσωτερική πληροφόρηση της διοίκησης σε όλα τα επίπεδά της σε σχέση με την ανάλυση του κόστους λειτουργίας της επιχείρησης, με τον προγραμματισμό της δράσης της, με τον έλεγχο της υλοποίησης του προγραμματισμού αυτού, καθώς και με την αξιολόγηση της απόδοσης ατόμων και δραστηριοτήτων.
Πληροφόρηση που πηγάζει από τη διοικητική λογιστική διαχέεται μέσω εκθέσεων οι οποίες αναφέρονται στην αποδοτικότητα των προϊόντων των γραμμών παραγωγής των πελατών των καναλιών διανομής κλπ., σε αρμόδιους αποδέκτες μέσα στην επιχείρηση. Δεν υπάρχουν περιορισμοί ή κανόνες η σύνταξη αυτών των εκθέσεων. Πληροφορίες αυτής της μορφής χρησιμοποιούνται κυρίως για προφάσεις κατανομής των ανθρώπινων πόρων, των υλικών πόρων της επιχείρησης, σχεδιασμού της τιμολογιακής πολιτικής, αξιολόγηση της επίτευξης στόχων και λήψης επαναλαμβανόμενων αποφάσεων. Τέλος στο πλαίσιο της διοικητικής λογιστικής εντάσσεται και η παροχή πληροφοριών προς τη διοίκηση για τη λήψη αποφάσεων στρατηγικής σε θέματα που έχουν μακροχρόνιο ορίζοντα όπως η εισαγωγή νέων προϊόντων, οι επενδύσεις σε νέα τεχνολογία και λοιπά.
Βασικό αντικείμενο της διοικητικής λογιστικής αποτελεί η ανάλυση του κόστους λειτουργίας της επιχείρησής π.χ. κόστος παραγωγής, εξόδων πωλήσεων, διοίκησης κλπ. που αποτελεί το πεδίο ενασχόλησης της λογιστικής κόστους. Η λογιστική κόστους αφορά κυρίως τις μεθόδους και τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του κόστους προϊόντων και υπηρεσιών καθώς επίσης και έργων διαδικασιών αλλά και οποιουδήποτε άλλου στοιχείου που κρίνει η επιχείρηση σκόπιμο.
Ο ρόλος του διοικητικού λογιστή στο σύγχρονο περιβάλλον των επιχειρήσεων είναι πολυδιάστατος. Είναι ο υπεύθυνος για να παρουσιάσει τις εναλλακτικές προτάσεις που έχει επεξεργαστεί προς τη διοίκηση για τη λήψη αποφάσεων αναφορικά με την επίλυση προβλημάτων. Επίσης, από την κριτική επεξεργασία των πληροφοριών που περνάνε από τα χέρια του (ή καλύτερα από την οθόνη του υπολογιστή του) πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίζει προβλήματα και ευκαιρίες και εν συνεχεία να ενημερώνει τη διοίκηση. Τέλος, είναι επιφορτισμένος με την αρμοδιότητα της σύνταξης κατάλληλων αναφορών για την ενημέρωση των διευθυντών αναφορικά με τα προϋπολογισμένα και τα απολογιστικά δεδομέ να των εργασιών τους.
Διοικητική λογιστική και τεχνολογία
Η τεχνολογία η οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση περιλαμ βάνει τις διαδικασίες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών αποτελεί σημαντικό καθοριστικό παράγοντα του κόστους και, συνεπώς, της αξίας που παράγεται από τα αγαθά και τις υπηρεσίες. Ωστόσο, η θεωρητική και επαγγελματική εκπαίδευση των λογιστών διοικητικής λογιστικής ακόλουθεί γενικά μια πολύ απλουστευμένη προσέγγιση όσον αφορά την τεχνολογία. Για παράδειγμα, δεν περιλαμβάνεται η κατανόηση της τεχνολογίας στη λίστα των απαιτούμενων ικανοτήτων που πρέπει να διαθέτουν οι λογιστές που εργάζονται σε επιχειρήσεις.
Φυσικά, πολλοί είναι αυτοί που ζητούν από τους λογιστές διοικητικής λογιστικής να κατανοήσουν καλύτερα την τεχνολογία, καθώς ένα από τα συχνότερα παράπονα σε πολλούς οργανισμούς είναι η έλλειψη τεχνολογικών γνώσεων των λογιστών. Αυτή είναι μια σπουδαία πρόκληση για τους λογιστές διοικητικής λογιστικής, η οποία θα τους επιτρέψει να γίνουν πλήρως αποδεκτοί ως «επιχειρηματικοί εταίροι» και να εισάγουν με τον πλέον κατάλληλο τρόπο την τε χνολογία στις οργανωτικές δομές του κόστους. Πρέπει να εξετάζει ο ρόλος της τεχνολογίας για τον καθορισμό του κοστους και να αναλύεται η πιθανή ανάγκη γιαεξελιγμένες δομές κόστους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από μια πιο σύνθετη νέα τεχνολογία.
Βιβλίο: Διοικητική Λογιστική: Εξετάζοντας το παρελθόν και το μέλλον. Σάνδρα Κοέν 2016.
Εκδόσεις Διπλογραφία.